Od 2008 roku ZUS przeprowadza masowe kontrole umów o dzieło. Kontrole te stają się coraz ostrzejsze. Obecnie kontrolerzy ZUS kwestionują praktycznie każdą taką umowę, uznają ją za umowę-zlecenia, która jest objęta wysokimi i skomplikowanymi składkami na ZUS, domagają się od pracodawcy "zaległych składek" wraz z odsetkami oraz wystawienia wielu skomplikowanych dokumentów korygujących. Jeśli pracodawca się nie odwoła i zapłaci te składki, w tym m.in. składki zdrowotne, to jeszcze osoby, które te umowy wykonywały będą musiały zapłacić podatek PIT bo, nie wiadomo dlaczego, fiskus uznaje składki zdrowotne jako "dochód" tych pracowników.

ZUS przeprowadzając te kontrole a potem wydając na ich podstawie decyzje zupełnie nie opiera się o przepisy prawa, które określają co to jest umowa o dzieło. ZUS stworzył własne, nie wynikające z prawa, kryteria, które jakoby musiały spełniać umowy o dzieło. Co więcej, decyzje ZUS są często sprzeczne z podstawowymi zasadami logiki i zawierają opisy stanu faktycznego oczywiście niezgodne z faktami.

Jeśli nie zgodzisz się z decyzją ZUS, która uznaje zawarte przez Ciebie umowy o dzieło za umowy zlecenia - składasz odwołanie, które trafi do sądu. W sądzie decydujące znaczenie ma to, na jakiego sędziego trafisz. Jeśli trafisz na sędziego, który dobrze wykonuje swój zawód: przeczyta akta sprawy, zna prawo i przede wszystkim na nim zamierza oprzeć swój wyrok - to masz szanse wygrać. Są także jednak tacy sędziowie, którzy z góry zakładają, że ZUS ma rację, nie przeczytają akt, nie zamierzają stosować prawa, jako głównego kryterium przy orzekaniu, nie będą zwracać uwagi na to, co mówisz przed sądem itd. Sędziowie tacy oddalą Twoje odwołanie, a jako uzasadnienie wyroku przepiszą po prostu stanowisko ZUS-u.

Jednak jeśli ZUS przegra w sądzie okręgowym, to na pewno złoży apelację, jeśli i tu przegra, to na pewno złoży skargę kasacyjną. ZUS będzie odwoływać się do końca - ma do tego dobrze opłacanych prawników. Broniący się przedsiębiorca musi tych prawników sam opłacać. Nawet jak ostatecznie wygra, to nikt mu nie zwróci tych pieniędzy.

W Sądzie Najwyższym wyroki dotyczące "oskładkowania" umów o dzieło są zazwyczaj zgodne z prawem (mniej więcej w 65%). Problem w tym, że Sąd Najwyższy większości kasacji w ogóle nie rozpoznaje, gdyż odrzuca je tzw. przedsąd. Warto też wiedzieć, że od dnia kontroli ZUSu do dnia wydania ostatecznego wyroku przez Sąd Najwyższy (o ile rozpozna sprawę) mija około 6 lat.

Jak widać, organy Państwa Polskiego: ZUS i sądy masowo łamią prawo. Dotyczy to również NFZ, który co prawda sam nie przeprowadza kontroli ale ZUS przekazuje mu sprawy tych osób, które zawierając umowę o dzieło miały jeszcze inne tytuły do ubezpieczeń społecznych (np. etat) i od umów-zleceń płacą tylko składkę zdrowotną.

Kontrole ZUS mogą sięgać do 5 lat wstecz, zatem ZUS ma jeszcze do skontrolowania (i do zakwestionowania) kilkaset tysięcy takich umów. Jeśli każda tak zaatakowana firma czy instytucja złoży odwołanie, to do sądów trafi kilkaset tysięcy odwołań ...

Prędzej czy później taka kontrola dotrze i do Twojej firmy, szkoły, instytucji lub urzędu i jeśli znajdzie umowy o dzieło, to możesz być pewien, że uzna je za umowy zlecenia.

Więcej o poruszanych powyżej tematach dowiesz się z książki "Umowy o dzieło. Jak się bronić przed atakiem ZUS".

Możesz też skorzystać z wzoru umowy o dzieło, którego użycie zwiększa szansę na to, że w przypadku kontroli ZUS nie wyda decyzji o uznaniu Twoich umów o dzieło jako umów zlecenia: Wzór umowy o dzieło.